2014 0816 Hanzestedenpad Wijhe - Heino

2014 0816 Hanzestedenpad Wijhe – Heino, route Nijenhuis.

Zaterdagochtend 9.10 station Zwolle. Het is druk op het perron en er is enige verwarring over waar op welk perron de trein nu eigenlijk vertrekt. Volgens 9292 ov zou er een sprinter rijden tussen Zwolle en Wijhe. Maar er komt een mega lange NS trein binnenrollen en via de omroepinstallatie laten ze weten dat ‘onze’ trein niet van perron 10 maar van perron 5 vertrekt.
Trap op, trap af, perron 5….trein naar Heino!? Ja lekker dan, we zouden toch naar Wijhe? Ns medewerker gevraagd….maar die verwijst naar het info bord. Normaal op perron 10 zei hij maar vandaag is alles anders, dus kijk voor alle zekerheid even, was zijn antwoord. Nou ja zeg! We gaan een keer met de trein en de boel bij de NS ligt weer eens op z’n gat. Info bord zegt; perron 10! Je zou ze toch…..
Trap op, trap af, perron 10, ja hoor diezelfde lange trein van net……spoorwegen? Het is dat het soms niet anders kan. In het geval van een wandeling van stad naar stad is het gewoon makkelijker om met het OV te gaan. Maar als het met dit soort hobbels tussendoor gaat dan begrijp ik heel goed dat voor woon werk verkeer dit absoluut geen optie is.

Een wandeldag is wat anders, dan heb je de tijd aan jezelf en maakt het niet heel veel uit of je nu een trein eerder of later hebt. Dan ga je mee in de situatie zoals ie is. Anticiperen en accepteren. Om 9.19 uur vertrok de trein dan toch zoals 9292OV mij voorspeld had en 10 minuten later stapten we uit in Wijhe.

Het wandelprogramma ‘Nijenhuis’ erbij gepakt. Vandaag komen we langs Havezaten, Weteringen, Zandige hoogten en kleiige laagten met Kasteel Nijenhuis als toetje.
Maar eerst de route oppakken, dat is altijd even een puntje. Het begin zien te vinden.
Na enig dralen en zoeken zijn we op weg. De rood gele markeringen staan gelukkig daar waar ze horen. We genieten van de oer Hollandse landschappen en de prachtige luchten.

De eerste Havezate verschijnt.
*Havezaten zijn kastelen en buitenplaatsen uit de 17e en 18e eeuw. In het Sallandse zijn daar nog vele voorbeelden van te vinden. Ze zijn gebouwd op de landschappelijke overgang van hoge naar lage gronden en waren voorzien van een gracht. De kastelen hebben ook nu nog uitgestrekte landgoederen. Eigenaren van een havezate moesten lid zijn van de Overijsselse Ridderschap om het predikaat havezate te mogen voeren*.

Het is genieten tussen de akkers, de statige lanen met eeuwenoude bomen, de vele koeien in de weiden, en de prachtige Hollandse luchten, ze maken dat we vandaag het idee hebben in een schilderij beland te zijn. Mooie boerderijen voorzien van luiken in de Overijsselse kleuren groen, rood en wit lopen we voorbij. De rand van de luiken is groen, de ‘diabolo’ in het midden wit, de ruimte naast de diabolo is rood. Het is hier vredig en mooi. Op één van de parklanen liggen boomstammen opgetast zover als we kunnen kijken. Hier is heel hard gewerkt. Imposante stapels hout. Hollands eikenhout.

We naderen de tweede wetering die we vandaag zullen passeren. De Soestwetering.
*Weteringen zijn aangelegd om het overtollige water van het Salland af te voeren naar de IJssel vanwaar het naar het Zwarte water stroomt. Vanaf eind 11e eeuw zijn deze weteringen aangelegd.*

Vanaf de Soestwetering lopen we langs zorgboerderij De Hamel. Nog net te vroeg om pauze te houden, de routebeschrijving geeft nog genoeg ‘bankjes’ aan. Deze uitrustgelegenheid laten we voor wat ie is. Tussen de weilanden stappen we verder. De uitzichten hier zijn grandioos. Ontelbaar veel grazende koeien in de weides. Koeiengeloei klinkt ons als muziek in de oren.

*Tussen Tongeren en Wijnvoorden zijn nog duidelijk de hoogteverschillen tussen de zandige hoogten en kleiige laagten waar te nemen. Toen de IJssel nog een wilde en ongetemde rivier was, overstroomden hier relgelmatig de lage gedeeltes. De hogere zandkoppen bleven droog. Op de hoogten zijn boerderijen, akkers en wegen aangelegd verteld ons de route beschrijving. De aarden wallen tussen hoog en laag gelegen land zijn hier nog goed zichtbaar.* Eikenbomen zijn overvloedig aanwezig. Hier kom ik erachter dat het heel makkelijk fluiten is op / met het ‘dekseltje’ van een eikel. Zo grappig. Nooit geweten dat je daarmee kon fluiten.
Dat de omgeving hier flink vochtig kan zijn is goed te zien aan de vele paddenstoelen die hier staan. Het blijft leuk om deze te fotograferen. De bijbehorende kaboutertjes hebben zich vandaag niet laten zien. Tijdens mijn vele wandelingen heb ik al aardig wat paddenstoelen gefotografeerd, vandaag was wat dat betreft een echte geluksdag. Zo maar 2 soorten gezien die ik nog niet eerder op de gevoelige plaat heb vastgelegd. Jammer dat ik nog niet weet hoe ze heten. (Speurwerk op google heeft nog geen resultaat opgeleverd.)

Inmiddels zijn we bij een weiland aangekomen waar we over een hekje moeten stappen, het weiland zo veel mogelijk recht moeten oversteken staat er in de beschrijving van de route, om daarna linksaf het weiland, wederom over een hekje, moeten verlaten. Bij het rechtdoor oversteken worden we verrast door een klein groen kikkertje. Zo leuk. Hij liet zich heel gewillig fotograferen en kreeg daarna van ons weer de vrijheid.

Langs de vaart was het een beetje klûnen, erg veel wandelaars komen hier blijkbaar toch niet. De brandnetels en andere zomerbloeiers waren hier heer en meester. Zorgvuldig de prikkers ontwijkend, iew….blote benen!, ben ik ongeschonden bij de schuilhut in de vlindertuin aangekomen. Tijd voor een pauze. Het uitzicht op de vlindertuin was prachtig. De broodjes en ander meegebracht proviand smaakte prima.
Na vlindertuin De Elshof lopen we over de oude landgoederen van de Havezaten.

*Veel van deze havezaten werden in de Franse tijd gesloopt of raakten in verval tijdens de 19e en 20e eeuw. Het landschap in de omgeving van vroegere havezaten als Langeveldsloo, Hagenvoorde en De Velner laat echter nog duidelijk z’n luisterrijke sporen na. Grachten, bomenlanen, parkbossen en grote boerderijen zijn de zichtbare overblijfselen van wat eens zeer welvarende landgoederen waren.*

De route voert ons via deze statige bomenlanen verder langs akker en over boerenterreinen. St. Clara heeft vandaag een heel klein beetje moeite haar belofte na te komen. Het is droog tussen wat spetters door. Zolang we tussen de bomenrijen door lopen kunnen we het aardig droog houden. En o wonder, als er een stuk akker komt is het ‘ineens’ weer droog. De paraplu is dan niet echt heel hard nodig.

Bij één van de oude havenzaten is een heerlijk ‘rustpunt’ ingericht. Een oude schuur doet dienst als schuilplaats. Wel een hele luxe. Een koffie/thee apparaat, stromend water, vriezer met ijsjes, koeken, en cup-a-soep. Zelfs een heus toilet ontbreekt niet, ziet er keurig uit en is met veel oog voor detail ingericht.
Wat wil een mens nog meer tijdens zijn wandeling? Niks toch. Dat blijkt ook wel uit de reacties in het gastenboek ter plekke. Niets dan lovende woorden.
Wij sluiten ons erbij aan. Het is er echt geweldig.

2 broodjes, een ijsje, wat drinken en een leuk gesprekje met medewandelaars verder zijn we toe aan het volgende stuk van onze tocht. Onze volgende missie is kasteel Nijenhuis.

*‘Kasteel Nijenhuis is één van de best bewaard gebleven havezaten in Overijssel. De geschiedenis van Het Nijenhuis begint in de late Middeleeuwen, de eerste vermelding dateert van 1382. Dirk Hannema, vml. Directeur van museum Boymans, woonde er tot 1984 en toonde er zijn kunstcolletie; Van Gogh, Mondriaan, Israëls en vele anderen. Kasteel, collectie en wisselende tentoonstellingen zijn toegankelijk voor publiek. Rond het Nijenhuis is begin 2012 de nieuwe beeldentuin geopend met onder meer werk uit de collectie van Museum Beelden aan Zee.*

We zijn benieuwd wat of we daar zullen aantreffen. Eerst verder langs de akkers en stukjes bos. In de verte doemt Kasteel Nijenhuis op. Via een enorm hek waarin een heel smal draaideurtje is verstopt betreden we het landgoed. Bij het tuinhuis mogen we een eerste vrije blik op het kasteel werpen. En inderdaad, dit bouwwerk mag je echt wel een kasteel noemen. Groot imposant, gracieus, staat het tussen de bomen verscholen, met een grote vijver en slotgracht erom heen.
Een kasteel uit een sprookjesboek.

De beeldentuin geeft hier en daar al wat van zijn bouwsels, die kunst schijnen te heten, prijs. Bij het kasteel kopen we een kaartje om ook de binnenkant te mogen bekijken van deze havezate. De tassen moeten in een locker want in het kasteel is de beneden verdieping ingericht met een tentoonstelling waar we nogal zullen moeten slalommen. Dus….de rugzakken netjes opgeborgen, we laten we ons verrassen.

Nu ben ik echt niet vies van een beetje veel kleuren bij elkaar, maar deze tentoonstelling slaat alles. Kleuren zo bont! Het lijkt er op dat er een stel scouting groepen bezig zijn geweest met de opdracht: “Maak zo maf mogelijke bouwsels in een zo klein mogelijke ruimte.” Jemig…..wat een rampzalig geheel zeg. Zoveel kleur, zoveel chaos, zoveel……? Ja wat eigenlijk? Dit hoort niet in een havezate thuis, dat is wel duidelijk. De bovenverdieping is wel mooi ingericht met schilderijen en studies van Jan Voerman. Zijn leven en werken krijgen hier de aandacht die het verdiend.
De oude meubels en verdere entourage is een lust voor het oog. Een rustpunt na het kleurrijke geweld van beneden.

In het restaurant besluiten we even bij te komen en de indrukken te laten indalen voordat we de beeldentuin gaan bestormen. Tijdens de thee lees ik de diepere gedachten van de kunstenaar achter zijn kleurrijk geweld. Mooi kan ik het nog steeds niet vinden.

De tenstoonstelling is een verzameling van bonte creaties die een reis door Europa voorstellen. Allerlei actuele zaken komen aan de orde, en ook de dieper liggende gedachte van het waarom welk kunststuk in welke ruimte van het kasteel, het was zijn bedoeling dat het één het ander zou versterken. Tja…ik zie het niet.

Maar na een nachtje slapen ben ik eruit. De achterliggende gedachte, Europa en de actualiteit uitbeelden middels kunstvoorwerpen is een mooie gedachte, maar pak er dan een locatie voor waar de tentoonstelling tot zijn recht kan komen. Een oude lege fabriekshal bijvoorbeeld. Nu deed de kakafonie van kleuren en voorwerpen de schoonheid van het kasteel teniet. De oudheid en authenticiteit van het kasteel deed afbreuk aan de tentoonstelling. Jammer beetje de plank misgeslagen dus. Hoewel het wel door mijn hoofd blijft spoken…..dus wat dat betreft……..ach ja. Kunst……een lastig te bevatten en begrijpen ding.

2 uur na onze eerste stapjes in het Kasteel Nijenhuis verlaten we deze oude havezate.
We lopen via de imposante oprijlaan en vervolgen onze weg naar Eko boerderij Overesch. Sinds 1994 is deze familie overgeschakeld op ecologische landbouw. Helaas zijn we te laat om de varkens vanuit de ‘skybox’ te kunnen volgen. We krijgen wel een ‘live’ voorstelling van een modderbad nemend varken in de wei. Superleuk om te zien, de dame die gracieus al knorrend een modderbad neemt. Om vervolgens nuffig weg te lopen naar een mede dame. Heerlijk om te zien. Wat zouden ze samen besproken hebben?

We zijn al bijna terug in Heino. Passeren nog het Japiksgat. *Dit Japiksgat (Jacobsgat) is in de jaren 70 van de 19e eeuw, met toestemming van de toenmalige landeigenaar Jacobus Overesch, gegraven. Gelokt door de financiële vergoeding voor het afgraven van zijn land heeft ie niet goed nagedacht over de gevolgen hiervan.
Toen de spoorlijn Zwolle – Almelo gereed was, daar was het zand voor bedoeld, bleef Jacob Overesch met een giga diepe waterplas zitten op zijn landgoed. De lokale bevolking noemt het sinds die tijd spottend; Japiksgat of zoals het nu inmiddels het het Jacobsgat.* Een mooi natuurlijk zwemwater met allerlei leuke voorzieningen.

Heino is in zicht, op het station gaan we nog even in gevecht met de incheckpaal voor het ov kaartje. Vanmorgen was de paal redelijk onwillig, ‘in/uit checken niet mogelijk was zijn boodschap’, maar gelukkig bood de dame aan het loket de oplossing. Die haalde het pasje door één of andere lezer, en ineens deed ie wel wat ie doen moest. Rara hoe kan dat nu? Nu kijken of het lukt, hier is geen loket, dus de bereidwillige dame moeten we er zelf bij fantaseren. Gelukkig, deze incheckpaal ‘herkent’ de pas. We kunnen met de trein mee. Maar welke trein? Geen borden meer te zien, laat staan aanduidingen op welk perron de trein waarheen gaat.
Denken ze nu werkelijk dat iedereen maar een smartphone met internet tot z’n beschikking heeft? Even aangeven welke trein in welke richting vertrekt kan toch niet zo moeilijk zijn? De NS……is een beetje de weg kwijt zo lijkt het.
We vertrouwden maar op onze medereizigers die we gevraagd hebben naar waar de eerstkomende trein zou vertrekken. Zwolle was het antwoord. Ook een mede passagier in de trein beaamde dit. Dus…..het lijkt erop dat we de juiste trein te pakken hebben.
En ja hoor…..10 minuten later bereiken we Zwolle city.
De reis en wandeling voor vandaag zitten erop.

Een geweldige dag, mooie ervaringen, prachtige (zeer rustige) wandeling, mooi kasteel, vakantie in eigen land in 1 dag. Deze Nijenhuiswandeling is een echte aanrader. Top…….lekker nagenieten en stiekem al een beetje dromen over weer een volgende wandelvakantie.

Groetjes Anita


Van * tot * is de tekst deels overgenomen uit de NS wandeling Het Nijenhuis